Net zoals in Westervoort (zie hieronder) zijn er in onze streek ook sporen uit de Tweede Wereldoorlog aan het licht gekomen als gevolg van de aanhoudende droogte. Deze crop marks ontstaan doordat de vochthuishouding in de bodem ter plekke van in het verleden vergraven of geroerde grond anders is dan in het omliggende gebied.
Wij vonden in het veld sporen van een tankgracht die onderdeel uitmaakte van de in de winter van 1944/1945 door dwangarbeiders gegraven Maas-Rur-Stellung. Op deze locatie bestaat de bodem uit grind en zandgrond dat afgedekt is door een laag rivierklei. Op de locaties waar in het verleden diepe ingravingen hebben plaatsgevonden is deze kleilaag doorbroken en bij demping vermengd met het zand en grind uit onderliggende lagen. Daardoor infiltreert oppervlaktewater hier makkelijker dan in het omliggende terrein, en zorgt dit ervoor dat gras sneller verdort. Als gevolg hiervan is de loop van de tankgracht waar te nemen als een bruine baan door het groenere gras. Alhoewel de omstandigheden nu ideaal zijn om crop marks waar te kunnen nemen, zijn we verder (nog) geen sporen tegen gekomen. Mochten er meer sporen zichtbaar zijn, dan houden wij ons aanbevolen.
De waargenomen tankgracht vormde het centrale element in de verdedigingsstructuur van de Maas-Rur-Stellung. Dit was een vanaf september 1944 aangelegde verdedigingslinie tussen (grofweg) Venlo en de grens bij Vlodrop, en maakte deel uit van een zeer diep aangelegd gevechtsveld tussen Maas en Rijn waarbij de focus lag op het kunnen afslaan van mobiele geallieerde pantserspitsen. De militaire planning hiervoor viel onder de verantwoordelijkheid van de Duitse Wehrmacht. Voor het beschikbaar stellen en onderbrengen van arbeidskrachten was de NSDAP, met name de lokale Gauleiter (bestuurder van het gouw) in zijn functie als Rijksverdedigingscommissaris, verantwoordelijk. Aan de linie werkte in oktober 1944 een ontzagwekkend aantal van 6.668 personen, waaronder Oost- en West-Europese dwangarbeiders, krijgsgevangenen, Duitse en Nederlandse burgers, Hitlerjugend en Duitse reservisten. Ondanks alle inspanningen kreeg de linie pas in december 1944 de status ‘deels verdedigbaar’. Tijdens de frontperiode in de beginmaanden van 1945 heeft de linie een dunne bezetting gekend. Zover aantoonbaar heeft de waargenomen tankgracht geen invloed gehad op verdere gevechtshandelingen. Na de bevrijding op 1 maart 1945 is de tankgracht relatief snel gedempt.
Op dinsdag 24 juli hebben we foto- en filmopnames gemaakt doormiddel van een drone. Enkele van deze beelden zijn hieronder opgenomen. Doordat er nu bekend is dat de tankgracht zich nog relatief intact onder het maaiveld bevindt, kan er voorafgaand aan toekomstige ontwikkelingen in het gebied rekening gehouden worden met de aanwezigheid van deze waardevolle archeologische structuur.
Met dank aan onze drone-piloot die graag anoniem wil blijven.
Zie ook: https://martijnreinders.com/2018/07/19/droogte-toont-duitse-loopgraven-bij-arnhem/
Voor het beleven van de Maas-Rur-Stellung, fiets onze route. Zie: https://oorlogserfgoedml.com/2018/05/07/opening-fiets-en-wandelroutes-grenzgeschichten/
Voor meer informatie over de Maas-Rur-Stellung (in het Duits), zie http://www.feststellung-weststellung.de/
Stichting Oorlogserfgoed Midden-Limburg 