Stichting Oorlogserfgoed Midden-Limburg

Door Dwayne Beckers

Op tweede kerstdag en 27 december 1944 werden in de Lüsekamp, net over de Duitse grens, veertien mannen van 16 tot 48 jaar doodgeschoten, onder andere omdat ze zich niet gemeld hadden voor verplichte arbeid in Duitsland en waren ondergedoken. Één van hen was een gevluchte Poolse dwangarbeider. Op dat moment waren  de geallieerden vanuit het Westen tot aan de Maas opgerukt, en ook vanuit het zuiden naderden ze langzaam Roermond en zijn omgeving.

Het Fallschirmjäger Regiment 24 trok zich onder grote geallieerde druk in september terug van de stellingen in België en later in Brabant en Noord-Limburg naar de oostelijke Maasoever. Een van de bataljons van het regiment, onder bevel van majoor Ulrich Matthaeas, streek neer in Roermond, Maasniel en het Duitse grensgebied. Het militaire achterland diende gezuiverd te worden van weerbare mannen, onder andere om het gebied direct achter het front te beveiligen tegen sabotageacties. Deze mannen dienden zich te melden voor de Arbeitseinsatz, maar velen trachtten deze verplichte inzet te vermijden door onder te duiken. Het 1^e Bataljon van Fallschirmjäger Regiment 24 werd onder andere voor deze taak ingezet. Tijdens diverse razzia’s in Roermond arresteerde de Duitse bezetter veertien mannen en jongens, waaronder een uit een werkkamp ontsnapte Pool. In een schijnproces veroordeelde een veldgericht, bestaande uit een deel van de staf van het bataljon, deze jongens en mannen ter dood. Nadat twaalf ter dood veroordeelden op tweede kerstdag naar een plek net over de Duitse grens gelopen waren, werden zij gedwongen hun eigen graf te graven. Vervolgens werden zij doodgeschoten en in hun zelf gegraven graf begraven. Een dag later werden op dezelfde plek nog twee jonge mannen gedood en begraven, waaronder de Pool.

Na deze terechtstelling werden alle mannelijke inwoners opgeroepen zich voor deportatie te melden. Wie hierna nog in de stad zou worden aangetroffen, zou onmiddellijk worden doodgeschoten.  Rond 2.800 jongens en mannen van 16 tot 60 jaar verzamelden zich toen bij de Ortskommandantur.  Ze werden gedwongen ongeveer negentien uur lang te voet door de sneeuw naar Dülken te lopen. Daarna werden ze in kampen over het Ruhrgebied verspreid. Door bombardementen, ziekte en uitputting zouden tientallen van hen niet terugkeren.

Elk jaar organiseert het ‘Comité Voettocht 30 December’ op 30 december een herdenkingstocht vanuit het Roermondse Veld naar het na de oorlog opgerichte monument in de Lüsekamp.

Deze tekst is deels overgenomen van het mede door Stichting Oorlogserfgoed Midden-Limburg gerealiseerde project ‘Grenzgeschichte(n)’. Meer informatie daarover is te vinden op onze website.

Het monument in de Lüsekamp ter nagedachtenis aan de veertien vermoorde jongens en mannen (bron: Parochie Roermond Noord-Oost).

Het exhumeren van de slachtoffers na ontdekking van het massagraf in 1946 (bron: Gemeentearchief Roermond).

De herbegrafenis van de slachtoffers in Roermond (bron: Gemeentearchief Roermond).